Motorische Problemen bij Autisme: Wat Je Moet Weten

Autisme, ook wel bekend als autismespectrumstoornis (ASS), is een complexe ontwikkelingsstoornis die zich kenmerkt door problemen met sociale interactie, communicatie en repetitief gedrag. Echter, een aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar een significant impact heeft op het leven van personen met autisme, is de motorische ontwikkeling. Slechte motoriek, of motorische onhandigheid, komt vaker voor bij mensen met autisme dan bij de algemene bevolking. Dit artikel duikt diep in de relatie tussen slechte motoriek en autisme, onderzoekt de oorzaken, symptomen en beschikbare behandelingen.

De Verbinding Tussen Autisme en Motorische Problemen

Hoewel autisme primair wordt gedefinieerd door sociale en communicatieve uitdagingen, zijn motorische problemen een veelvoorkomend co-morbiditeit. Onderzoek suggereert dat tussen de 50% en 80% van de kinderen met autisme moeite hebben met motorische vaardigheden. Deze moeilijkheden kunnen variëren van subtiele onhandigheid tot significante beperkingen in grove en fijne motoriek.

De exacte neurologische basis van deze connectie is nog niet volledig begrepen. Er zijn echter verschillende theorieën die de relatie proberen te verklaren:

Cerebellaire Disfunctie: Het cerebellum, een deel van de hersenen dat betrokken is bij motorische controle, coördinatie en evenwicht, vertoont vaak afwijkingen bij mensen met autisme; Verminderde cerebellaire activiteit kan leiden tot problemen met motorische planning en uitvoering.
Afwijkingen in de Sensorische Integratie: Veel mensen met autisme hebben moeite met sensorische integratie, wat betekent dat ze moeite hebben met het verwerken en integreren van sensorische informatie uit hun omgeving. Dit kan leiden tot over- of ondergevoeligheid voor bepaalde prikkels, wat de motorische vaardigheden kan beïnvloeden. Een kind dat bijvoorbeeld overgevoelig is voor aanraking kan moeite hebben met het vasthouden van een potlood.
Problemen met de Mirror Neuron System: Het spiegelneuronensysteem (MNS) is een netwerk van hersencellen dat actief wordt wanneer we een handeling uitvoeren of een handeling van iemand anders observeren. Dit systeem speelt een rol bij het leren door imitatie en het begrijpen van de intenties van anderen. Onderzoek suggereert dat het MNS minder actief kan zijn bij mensen met autisme, wat kan leiden tot problemen met het imiteren van bewegingen en het leren van nieuwe motorische vaardigheden.
Genetische Factoren: Autisme is sterk erfelijk, en sommige genen die geassocieerd worden met autisme kunnen ook een rol spelen bij de ontwikkeling van motorische vaardigheden.

Symptomen van Slechte Motoriek bij Autisme

De symptomen van slechte motoriek bij autisme kunnen variëren, afhankelijk van de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van het individu. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

Grove Motorische Vaardigheden

Moeite met rennen, springen en huppelen: Kinderen kunnen onhandig lopen en vaak struikelen.
Slecht evenwicht en coördinatie: Moeite met fietsen, balspelen en andere activiteiten die coördinatie vereisen.
Trage reactietijd: Vertraging in de reactie op bewegende objecten.
Onhandigheid: Regelmatig dingen laten vallen of stoten.
Moeite met plannen van bewegingen: Problemen met het bedenken en uitvoeren van een reeks bewegingen (motorische planning of dyspraxie).

Fijne Motorische Vaardigheden

Moeite met schrijven en tekenen: Onleesbaar handschrift, moeite met het vasthouden van een potlood of pen.
Moeite met aankleden: Problemen met knopen, ritsen en veters strikken.
Moeite met eten: Moeite met het gebruik van bestek, morsen van eten.
Moeite met kleine voorwerpen hanteren: Problemen met het oppakken van kleine voorwerpen, puzzels maken.

Andere Motorische Symptomen

Posturale problemen: Slechte houding, moeite met het vasthouden van een goede houding.
Tics en stereotypieën: Herhaalde bewegingen zoals handfladderen, wiegen of lopen op de tenen. Hoewel niet direct een motorisch defect, kunnen deze bewegingen de motorische vaardigheden verder beïnvloeden.
Moeite met proprioceptie: Problemen met het voelen van de positie van het lichaam in de ruimte, wat kan leiden tot onhandigheid en moeite met coördinatie.
Vertraagde motorische mijlpalen: Later beginnen lopen, kruipen of zitten dan leeftijdsgenoten.

De Impact van Slechte Motoriek op het Leven van Personen met Autisme

Slechte motoriek kan een aanzienlijke impact hebben op het leven van personen met autisme, op verschillende gebieden:

Schoolprestaties: Moeite met schrijven kan de leerprestaties belemmeren. Deelname aan sport en spel is vaak lastig.
Sociale interactie: Moeite met deelnemen aan sport en spel kan leiden tot sociale isolatie. Kinderen met autisme kunnen gepest worden vanwege hun onhandigheid.
Zelfredzaamheid: Moeite met aankleden, eten en andere dagelijkse activiteiten kan de zelfstandigheid verminderen.
Emotioneel welzijn: Frustratie en een laag zelfbeeld als gevolg van de motorische problemen. Het constant geconfronteerd worden met moeilijkheden kan leiden tot angst en depressie.
Beroepsmatige mogelijkheden: Bepaalde beroepen vereisen een goede motoriek, wat de mogelijkheden kan beperken.

Diagnose van Motorische Problemen bij Autisme

De diagnose van motorische problemen bij autisme omvat meestal een combinatie van observatie, beoordeling van de motorische vaardigheden en informatie van ouders, leerkrachten en andere professionals. Enkele veelgebruikte beoordelingsinstrumenten zijn:

Bruininks-Oseretsky Test of Motor Proficiency (BOT-2): Een gestandaardiseerde test die zowel grove als fijne motorische vaardigheden beoordeelt.
Movement Assessment Battery for Children (Movement ABC-2): Een test die motorische vaardigheden beoordeelt bij kinderen van 3 tot 16 jaar.
Peabody Developmental Motor Scales (PDMS-2): Een test die grove en fijne motorische vaardigheden beoordeelt bij kinderen van 0 tot 5 jaar.

Het is belangrijk dat de diagnose wordt gesteld door een gekwalificeerde professional, zoals een kinderfysiotherapeut, ergotherapeut of arts.

Behandelingen voor Slechte Motoriek bij Autisme

Hoewel er geen genezing is voor autisme, zijn er verschillende behandelingen die kunnen helpen om de motorische vaardigheden van personen met autisme te verbeteren en de impact op hun leven te verminderen:

Fysiotherapie

Fysiotherapie richt zich op het verbeteren van de grove motorische vaardigheden, zoals lopen, rennen, springen en balanceren. De fysiotherapeut kan een individueel behandelplan opstellen dat gericht is op het versterken van de spieren, het verbeteren van de coördinatie en het ontwikkelen van motorische planning.

Ergotherapie

Ergotherapie richt zich op het verbeteren van de fijne motorische vaardigheden, zoals schrijven, aankleden en eten. De ergotherapeut kan helpen bij het ontwikkelen van strategieën om dagelijkse taken gemakkelijker uit te voeren en kan hulpmiddelen aanbevelen om de functionaliteit te verbeteren. Ergotherapie kan ook sensorische integratie therapie omvatten.

Sensorische Integratie Therapie

Sensorische integratie therapie is een vorm van therapie die gericht is op het verbeteren van de manier waarop de hersenen sensorische informatie verwerken en integreren. De therapeut gebruikt activiteiten die sensorische prikkels bieden, zoals schommelen, klimmen, aanraken en voelen, om het zenuwstelsel te helpen zich beter te organiseren. Dit kan leiden tot verbeteringen in de motorische vaardigheden, de aandacht en het gedrag.

Oefentherapie

Oefentherapie richt zich op het verbeteren van de houding en beweging door middel van specifieke oefeningen. De oefentherapeut kan helpen bij het corrigeren van een slechte houding en het ontwikkelen van een efficiëntere manier van bewegen.

Logopedie

Hoewel logopedie primair gericht is op spraak- en taalontwikkeling, kan het ook een rol spelen bij het verbeteren van de motorische vaardigheden. Logopedisten kunnen helpen bij het verbeteren van de mondmotoriek, wat belangrijk is voor eten en spreken.

Aangepaste Lichamelijke Opvoeding (ALO)

Aangepaste lichamelijke opvoeding is een vorm van lichamelijke opvoeding die is aangepast aan de behoeften van kinderen met een handicap of ontwikkelingsstoornis. ALO kan kinderen met autisme helpen om hun motorische vaardigheden te verbeteren, hun zelfvertrouwen te vergroten en hun sociale vaardigheden te ontwikkelen.

Medicatie

Er is geen medicatie die de motorische problemen direct behandelt, maar sommige medicijnen die worden gebruikt om de symptomen van autisme te behandelen, zoals angst en hyperactiviteit, kunnen indirect een positief effect hebben op de motorische vaardigheden.

Tips voor Ouders en Verzorgers

Ouders en verzorgers spelen een cruciale rol bij het ondersteunen van kinderen met autisme en motorische problemen. Hier zijn enkele tips:

Vroegtijdige interventie: Zoek zo vroeg mogelijk professionele hulp. Hoe eerder de behandeling begint, hoe beter de resultaten.
Wees geduldig en ondersteunend: Het leren van nieuwe motorische vaardigheden kan tijd en moeite kosten. Wees geduldig en moedig je kind aan.
Maak de omgeving veilig en stimulerend: Zorg voor een veilige omgeving waar je kind vrij kan bewegen en experimenteren. Biedt stimulerend speelgoed en activiteiten aan.
Breek taken op in kleine stappen: Verdeel complexe taken in kleinere, meer beheersbare stappen.
Gebruik visuele hulpmiddelen: Visuele hulpmiddelen, zoals foto's en pictogrammen, kunnen kinderen met autisme helpen om taken te begrijpen en te onthouden.
Werk samen met professionals: Werk nauw samen met fysiotherapeuten, ergotherapeuten, leerkrachten en andere professionals om een consistent en effectief behandelplan te ontwikkelen.
Focus op sterke punten: Concentreer je op de sterke punten van je kind en moedig hen aan om hun talenten te ontwikkelen.
Zoek steun: Sluit je aan bij een steungroep voor ouders van kinderen met autisme. Het is belangrijk om steun te zoeken bij anderen die dezelfde ervaringen delen.

Conclusie

Slechte motoriek is een veelvoorkomend probleem bij mensen met autisme en kan een aanzienlijke impact hebben op hun leven. Door de relatie tussen autisme en motorische problemen te begrijpen, de symptomen te herkennen en de beschikbare behandelingen te implementeren, kunnen we de kwaliteit van leven van personen met autisme aanzienlijk verbeteren. Vroegtijdige interventie, geduld, ondersteuning en samenwerking tussen ouders, verzorgers en professionals zijn essentieel voor een succesvolle behandeling.

Labels: #Autism