Psychose: Inzicht in Positieve Symptomen en Effectieve Behandeling

Een psychose is een complexe geestelijke toestand die zich kenmerkt door een verstoring van de realiteitszin․ Vaak wordt gesproken over 'positieve' en 'negatieve' symptomen․ Dit artikel focust zich specifiek op de positieve symptomen van een psychose, wat deze inhouden en welke benaderingen effectief kunnen zijn om ermee om te gaan․ Het is cruciaal te onthouden dat een psychose een serieuze aandoening is die professionele hulp vereist․

Wat zijn Positieve Symptomen van een Psychose?

De term 'positieve symptomen' is enigszins misleidend․ Het betekent niet dat de symptomen 'goed' of 'wenselijk' zijn․ In de psychiatrie verwijst 'positief' naar symptomen die *aanwezig* zijn, terwijl ze normaal gesproken *afwezig* zijn․ Ze zijn een toevoeging aan de normale ervaring․

Hallucinaties: Zintuiglijke Ervaringen Zonder Externe Prikkel

Hallucinaties zijn waarnemingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid․ Ze kunnen alle zintuigen betreffen: zien (visuele hallucinaties), horen (auditieve hallucinaties), ruiken (olfactorische hallucinaties), proeven (gustatoire hallucinaties) en voelen (tactiele hallucinaties)․ Auditieve hallucinaties, in het bijzonder het horen van stemmen, komen het meest voor bij psychoses․ Het is belangrijk te onderscheiden dat deze stemmen *echt* aanvoelen voor de persoon die ze ervaart, en niet zomaar 'verbeelding' zijn․ De inhoud van de stemmen kan variëren van bemoedigend tot beledigend, bedreigend of zelfs bevelend․ Visuele hallucinaties kunnen variëren van het zien van flitsen of schaduwen tot het zien van complexe scènes of personen die er niet zijn․ Tactiele hallucinaties kunnen het gevoel geven dat er iets op of onder de huid kruipt․

Wanen: Vaste, Onjuiste Overtuigingen

Wanen zijn vaste overtuigingen die niet gebaseerd zijn op de werkelijkheid en die niet overeenkomen met de culturele of religieuze achtergrond van de persoon․ Ze worden aangehouden ondanks bewijs van het tegendeel․ Er zijn verschillende soorten wanen:

Betrekkingswanen: De overtuiging dat gebeurtenissen of objecten in de omgeving een speciale betekenis of boodschap hebben, specifiek gericht op de persoon zelf․ Bijvoorbeeld, denken dat een nieuwslezer op televisie een geheime boodschap uitzendt die alleen voor jou bedoeld is;
Grootheidswanen: De overtuiging dat men een speciaal talent, macht of kennis bezit, of dat men een belangrijke persoon is (bijv․ een beroemdheid, een profeet, of een politiek leider)․
Vervolgingswanen: De overtuiging dat men wordt achtervolgd, bespioneerd, bedreigd of op een andere manier benadeeld wordt․ Dit kan leiden tot paranoia en angst․
Beïnvloedingswanen: De overtuiging dat iemands gedachten, gevoelens of gedrag worden gecontroleerd door een externe kracht of persoon․ Bijvoorbeeld, denken dat je gedachten worden 'gelezen' of 'ingeplant' door anderen․
Somatische wanen: De overtuiging dat men een lichamelijke aandoening heeft, ondanks dat medisch onderzoek geen bewijs hiervan oplevert․ Bijvoorbeeld, denken dat er insecten onder je huid zitten․

Het is van belang te begrijpen dat wanen voor de persoon in kwestie absoluut *waar* zijn․ Het direct tegenspreken van een waan kan contraproductief werken en zelfs leiden tot een versterking van de waan․

Gedesorganiseerd Denken en Spreken

Gedesorganiseerd denken en spreken manifesteert zich in verwarde, onlogische of onsamenhangende spraak․ Dit kan zich uiten in:

Tangentialiteit: Afwijken van het onderwerp en niet meer terugkeren naar het oorspronkelijke punt․
Circumstantialiteit: Spreken in overmatige details en omwegen voordat men uiteindelijk bij het punt komt․
Derailment (ontsporing): Snel van het ene onderwerp naar het andere springen zonder logisch verband․
Neologismen: Het verzinnen van nieuwe woorden die alleen voor de persoon zelf betekenis hebben․
Woordsalade: Een onsamenhangende stroom van woorden die geen logische zin vormen․

Gedesorganiseerd denken kan het voor de persoon moeilijk maken om taken uit te voeren, beslissingen te nemen en sociale interacties te onderhouden․

Gedesorganiseerd of Abnormaal Motorisch Gedrag

Dit kan zich uiten in onvoorspelbaar of doelgericht gedrag dat niet past bij de situatie․ Het kan variëren van kinderlijk gedrag tot agitatie of katatonie (een toestand van bewegingsloosheid of verminderde reactiviteit op de omgeving)․ Ook repetitieve bewegingen (stereotypieën) kunnen voorkomen․

Oorzaken van Positieve Symptomen

De exacte oorzaak van psychoses en de bijbehorende positieve symptomen is complex en nog niet volledig begrepen․ Men gaat uit van een combinatie van genetische, biologische en omgevingsfactoren:

Genetische predispositie: Een familiegeschiedenis van psychotische stoornissen verhoogt het risico․
Neurotransmitters: Een verstoring in het evenwicht van neurotransmitters, met name dopamine, wordt vaak gezien als een belangrijke factor․
Hersenstructuur en -functie: Afwijkingen in bepaalde hersengebieden, zoals de prefrontale cortex en de temporale kwab, kunnen een rol spelen․
Omgevingsfactoren: Stressvolle levensgebeurtenissen, trauma, drugsgebruik (met name cannabis en stimulerende middelen) kunnen een psychose uitlokken of verergeren․

Het is belangrijk te benadrukken dat een psychose niet het resultaat is van een moreel falen of een zwak karakter․ Het is een medische aandoening die behandeling vereist․

Hoe Ga Je Om Met Positieve Symptomen?

De behandeling van psychoses is vaak een combinatie van medicatie, psychotherapie en psychosociale ondersteuning․ Het doel is om de symptomen te verminderen, de kwaliteit van leven te verbeteren en terugval te voorkomen․

Medicatie

Antipsychotica zijn de belangrijkste medicijnen voor de behandeling van psychoses․ Ze werken door het dopamine-niveau in de hersenen te beïnvloeden․ Er zijn verschillende soorten antipsychotica, met verschillende werkingsmechanismen en bijwerkingen․ De keuze van het medicijn wordt bepaald door de aard van de symptomen, de individuele behoeften van de patiënt en de mogelijke bijwerkingen․ Het is cruciaal dat de medicatie wordt voorgeschreven en gevolgd door een arts, en dat de patiënt zich bewust is van de mogelijke bijwerkingen․ Het abrupt stoppen met antipsychotica kan leiden tot terugval․

Psychotherapie

Psychotherapie kan een belangrijke rol spelen in het herstel van een psychose․ Verschillende vormen van psychotherapie kunnen effectief zijn:

Cognitieve Gedragstherapie (CGT): CGT helpt de patiënt om negatieve gedachten en gedragingen te identificeren en te veranderen․ Het kan ook helpen om beter om te gaan met hallucinaties en wanen․ Een belangrijk aspect is het ontwikkelen van coping strategieën․
Familie Therapie: Familie therapie kan de communicatie en het begrip binnen het gezin verbeteren, en de familie helpen om de patiënt te ondersteunen․
Sociale Vaardigheidstraining: Deze training helpt de patiënt om sociale vaardigheden te ontwikkelen en te verbeteren, wat kan helpen om sociale isolatie te verminderen․
Acceptance and Commitment Therapy (ACT): ACT richt zich op het accepteren van de realiteit van de symptomen en het richten op waarden en doelen in het leven․

Psychosociale Ondersteuning

Psychosociale ondersteuning is essentieel om de patiënt te helpen bij het herstel en de re-integratie in de maatschappij․ Dit kan omvatten:

Ondersteunende huisvesting: Veilige en stabiele huisvesting kan een belangrijke basis vormen voor herstel․
Begeleide arbeid: Hulp bij het vinden en behouden van werk․
Dagbesteding: Activiteiten die structuur, sociale interactie en zingeving bieden․
Lotgenotencontact: Het contact met andere mensen die een psychose hebben ervaren, kan steun en herkenning bieden․

Wat Kun Je Zelf Doen?

Naast professionele hulp zijn er ook dingen die de persoon zelf kan doen om beter om te gaan met positieve symptomen:

Regelmatig slapen: Een goede nachtrust is essentieel voor de geestelijke gezondheid․
Gezond eten: Een evenwichtig dieet kan de stemming en de energie verbeteren․
Voldoende bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging kan stress verminderen en de stemming verbeteren․
Stress vermijden: Probeer stressvolle situaties te vermijden of te leren omgaan met stress․
Alcohol en drugs vermijden: Alcohol en drugs kunnen de symptomen verergeren․
Mindfulness en meditatie: Deze technieken kunnen helpen om de aandacht te richten en de geest te kalmeren․
Een dagboek bijhouden: Door een dagboek bij te houden, kan men patronen in de symptomen herkennen en triggers identificeren․
Contact onderhouden met vrienden en familie: Sociale steun is belangrijk voor het welzijn․

Omgaan met Iemand met Positieve Symptomen: Tips voor Naasten

Het kan moeilijk zijn om te zien dat iemand van wie je houdt een psychose doormaakt․ Hier zijn enkele tips voor naasten:

Blijf kalm en steunend: Probeer niet in discussie te gaan over de wanen of hallucinaties․ Erken de gevoelens van de persoon, maar bevestig de waan niet․
Luister actief: Laat de persoon zijn verhaal vertellen zonder te onderbreken of te oordelen․
Moedig professionele hulp aan: Probeer de persoon te overtuigen om hulp te zoeken bij een arts of psycholoog․
Wees geduldig: Het herstel van een psychose kan lang duren․
Zorg voor jezelf: Het is belangrijk om ook voor je eigen welzijn te zorgen․ Zoek steun bij vrienden, familie of een therapeut․
Leer over psychoses: Door meer te leren over psychoses, kun je de persoon beter begrijpen en steunen․
Respecteer grenzen: Forceer de persoon niet om te praten als hij dat niet wil․
Wees alert op signalen van terugval: Herken de vroege signalen van een terugval, zodat je tijdig hulp kunt inschakelen․

Conclusie

Positieve symptomen van een psychose kunnen ingrijpend zijn en een grote impact hebben op het leven van de persoon en zijn omgeving․ Het is cruciaal om te onthouden dat een psychose een medische aandoening is die behandeling vereist․ Met de juiste medicatie, psychotherapie en psychosociale ondersteuning is herstel mogelijk․ Door begrip, geduld en steun kunnen naasten een belangrijke rol spelen in het herstelproces․ Het is belangrijk om open te zijn over psychische aandoeningen en het stigma te doorbreken, zodat mensen met een psychose de hulp krijgen die ze nodig hebben․

Labels: #Psychose