top of page

De Verschillende Vormen van Autisme: Een Duidelijke Uitleg

De vraag "Hoeveel soorten autisme zijn er?" is complexer dan het op het eerste gezicht lijkt. Er bestaat geen simpel antwoord met een vast aantal categorieën. De DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition) en de ICD-11 (International Classification of Diseases, 11th Revision), de belangrijkste classificatiesystemen voor psychische stoornissen, beschrijven autismespectrumstoornis (ASS) niet als een verzameling van verschillende "soorten" autisme, maar als een spectrum van variatie in symptomen en ernst. Dit betekent dat individuen met ASS een breed scala aan kenmerken kunnen vertonen, in verschillende combinaties en gradaties. De focus ligt op de variabiliteit binnen het spectrum, niet op het definiëren van discrete subtypes.

Van Specifieke Kenmerken naar het Brede Spectrum

Laten we beginnen met enkele concrete voorbeelden. Stel je voor: twee individuen met een diagnose ASS. De ene persoon heeft moeite met sociale interactie, vertoont repetitief gedrag en heeft beperkte interesses, maar functioneert relatief goed op school en in sociale situaties met ondersteuning. De ander heeft ernstige communicatieproblemen, extreme angsten en zeer beperkte adaptatievermogen, waardoor hij 24/7 intensieve zorg nodig heeft. Beide personen vallen onder de paraplu van ASS, maar hun presentatie verschilt enorm. Dit illustreert de diversiteit binnen het spectrum.

De Ouderwetse Indeling: Asperger's Syndroom en PDD-NOS

Voor de DSM-5 werden vaak termen als Asperger's syndroom en PDD-NOS (Pervasive Developmental Disorder ⏤ Not Otherwise Specified) gebruikt. Deze diagnoses beschreven specifieke presentaties binnen het autismespectrum. Asperger's werd vaak geassocieerd met hogere cognitieve vaardigheden en minder uitgesproken taalontwikkelingsproblemen, terwijl PDD-NOS een "vangnetdiagnose" was voor individuen die niet volledig voldeden aan de criteria voor andere autistische stoornissen. Deze termen zijn echter in de DSM-5 vervangen door de overkoepelende term "autismespectrumstoornis". Dit was een bewuste keuze om de focus te verleggen van het labelen van subtypes naar het begrijpen van de individuele variatie.

De DSM-5 en de ICD-11: Een Eénvormige Benadering

Zowel de DSM-5 als de ICD-11 benadrukken de continuïteit binnen het autismespectrum. Ze beschrijven ASS op basis van drie kernkenmerken:

  • Sociale communicatie en sociale interactie: Problemen met het initiëren en onderhouden van sociale relaties, non-verbale communicatie, begrijpen van sociale aanwijzingen en het ontwikkelen van wederkerige relaties.
  • Beperkte, repetitieve patronen van gedrag, interesses of activiteiten: Dit kan zich uiten in stereotypieën, routines, obsessies met specifieke onderwerpen, intense focus op beperkte interesses en moeilijkheden met veranderingen.
  • Symptomen die vanaf de vroege kindertijd aanwezig zijn en beperkingen veroorzaken in het dagelijks functioneren: De ernst van de symptomen en de mate waarin ze het dagelijks leven beïnvloeden, variëren sterk.

De ernst van de ASS wordt in de DSM-5 en ICD-11 beoordeeld op basis van de impact op het functioneren. Dit leidt tot een gradatiesysteem (bijv. niveau 1, 2, of 3), wat een beter beeld geeft van de ondersteuningsbehoeften van een individu dan een categorisering in verschillende "soorten" autisme.

De Complexiteit van de Variatie: Factoren die een Rol Spelen

De variatie binnen het autismespectrum is enorm en wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder:

  • Genetische factoren: Autisme is een complexe genetische aandoening met een grote mate van erfelijkheid, maar het precieze genetische mechanisme is nog niet volledig opgehelderd.
  • Omgevingsfactoren: Er zijn aanwijzingen dat omgevingsfactoren een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van autisme, maar de precieze aard en omvang van deze invloed zijn nog steeds onduidelijk.
  • Comorbiditeit: Veel individuen met ASS hebben ook andere psychische stoornissen, zoals ADHD, angststoornissen, depressie of OCD. Deze comorbiditeit kan de presentatie van ASS complexer maken.
  • Intelligentie: De intelligentie van individuen met ASS varieert sterk, van zeer laag tot bovengemiddeld.
  • Taalontwikkeling: Ook de taalontwikkeling kan sterk variëren.

Conclusie: Een Spectrum, Geen Categorieën

Er zijn dus niet verschillende "soorten" autisme in de zin van aparte, duidelijk afgebakende categorieën. In plaats daarvan is er een autismespectrumstoornis met een enorme variatie in presentatie en ernst. De focus moet liggen op het begrijpen van de individuele behoeften en sterktes van elk individu met ASS, in plaats van het proberen te classificeren in vooraf gedefinieerde subgroepen. De DSM-5 en ICD-11 reflecteren deze moderne benadering door de nadruk te leggen op het beschrijven van de kernkenmerken en de ernst van de stoornis, in plaats van het creëren van een systeem met vele verschillende "soorten". Het is essentieel om de complexiteit van het spectrum te erkennen en te benadrukken dat elk individu uniek is en een individuele benadering vereist.

Deze informatie is bedoeld ter algemene kennisvergroting en is geen vervanging voor professioneel medisch advies. Voor een diagnose en behandeling van ASS is het raadzaam om contact op te nemen met een gekwalificeerde professional in de geestelijke gezondheidszorg;

Labels: #Autism

Gerelateerde artikelen:

bottom of page