Iemand met een Psychose Helpen: Een gids voor ondersteuning

Een psychose is een ernstige geestelijke gezondheidsaandoening die gekenmerkt wordt door een verstoord contact met de realiteit. Iemand die een psychose doormaakt, kan hallucinaties (dingen zien, horen, ruiken, voelen of proeven die er niet zijn) en wanen (vaste, onjuiste overtuigingen) ervaren. Dit kan leiden tot verwarring, angst, agressie en een ernstige verstoring van het dagelijks leven. Het is cruciaal om te begrijpen dat het helpen van iemand met een psychose een complexe en delicate taak is, die geduld, empathie en de juiste aanpak vereist. Deze gids biedt praktische tips en advies, van specifieke situaties tot een breder begrip van de aandoening.

Deel 1: Onmiddellijke hulpverlening bij een acute psychose

Herkennen van de tekenen

Een psychose kan zich op verschillende manieren manifesteren. Sommige tekenen zijn subtiel en ontwikkelen zich geleidelijk, terwijl andere abrupt en dramatisch kunnen zijn. Let op:

Hallucinaties: Het horen van stemmen, het zien van dingen die er niet zijn, etc.
Wanen: Vaste, onrealistische overtuigingen die niet te corrigeren zijn (bijvoorbeeld, de overtuiging dat men achtervolgd wordt).
Verwardheid en desoriëntatie: Moeite met het begrijpen van tijd, plaats en situatie.
Veranderd gedrag: Teruggetrokkenheid, agitatie, agressie, ongewoon gedrag.
Moeite met denken en concentreren: Problemen met het volgen van gesprekken, het nemen van beslissingen.
Slaapstoornissen: Insomnia of overmatige slaperigheid.
Verwaarlozing van persoonlijke verzorging: Gebrek aan hygiëne.

Direct handelen

Als je vermoedt dat iemand een psychose doormaakt, is het cruciaal om snel te handelen. Probeer de persoon te kalmeren en hem/haar te laten voelen dat hij/zij veilig is. Vermijd confrontatie en probeer de persoon niet te overtuigen van het onjuiste van zijn/haar wanen of hallucinaties. Dit kan de situatie verergeren. Bel 112 of de huisarts als:

De persoon zichzelf of anderen in gevaar brengt.
Er sprake is van ernstige verwardheid of desoriëntatie.
De persoon niet voor zichzelf kan zorgen.

Ondertussen:

Blijf kalm en rustig.
Spreek op een zachte en respectvolle toon.
Gebruik korte, duidelijke zinnen.
Bied een veilige en rustige omgeving.
Vermijd drukke of stimulerende omgevingen.

Deel 2: Langdurige ondersteuning en begeleiding

Professionele hulp inschakelen

Een psychose vereist professionele hulp. Een psychiater kan een diagnose stellen en een behandelplan opstellen. Dit kan medicatie, psychotherapie (zoals cognitieve gedragstherapie) of een combinatie van beide omvatten. Andere hulpverleners, zoals psychologen, verpleegkundigen en maatschappelijk werkers, kunnen ook een belangrijke rol spelen in de ondersteuning.

Praktische tips voor familie en vrienden

Het ondersteunen van iemand met een psychose is een marathon, geen sprint. Hieronder volgen enkele tips:

Educatie: Leer zoveel mogelijk over psychose, de symptomen, de oorzaken en de behandelmogelijkheden. Dit helpt je om de persoon beter te begrijpen en te ondersteunen.
Geduld en empathie: Het is essentieel om geduldig te zijn en begrip te tonen voor de uitdagingen waarmee de persoon worstelt. Vergeet niet dat de persoon niet "gewoon" zijn/haar gedrag kiest.
Communicatie: Communiceer open en eerlijk, maar vermijd confrontaties over wanen en hallucinaties. Focus op de gevoelens van de persoon.
Structuur en routine: Een voorspelbare dagelijkse routine kan helpen om de stabiliteit te vergroten. Dit kan bijvoorbeeld een vast slaapschema, regelmatige maaltijden en geplande activiteiten omvatten.
Zorg voor jezelf: Het ondersteunen van iemand met een psychose kan uitputtend zijn. Zorg ervoor dat je voldoende rust en ontspanning neemt en eventueel zelf professionele hulp zoekt.
Ondersteuningsgroepen: Deelnemen aan een ondersteuningsgroep voor familieleden en vrienden van mensen met een psychose kan je helpen om je ervaringen te delen en steun te krijgen.
Medicatie compliance: Moedig de persoon aan om zijn/haar medicatie volgens voorschrift in te nemen. Dit is cruciaal voor het beheersen van de symptomen.

Langetermijn perspectief: herstel en terugkeer naar de maatschappij

Herstel van een psychose is mogelijk, maar het is een proces dat tijd en inzet vereist. Met de juiste behandeling en ondersteuning kunnen veel mensen een volwaardig leven leiden. Focus op het versterken van de veerkracht van de persoon en het bevorderen van zijn/haar zelfredzaamheid. Dit kan onder andere door middel van:

Psycho-educatie: Het leren herkennen van vroege tekenen van een terugval.
Sociale reïntegratie: Het geleidelijk terugkeren naar werk, school of sociale activiteiten.
Ondersteunende woonvormen: Mogelijkheid tot begeleid wonen.
Crisisplan: Een plan opstellen voor het geval er een terugval optreedt.

Deel 3: Mythes en Misvattingen over Psychose

Er zijn veel mythes en misvattingen rondom psychose. Het is belangrijk om deze te ontkrachten om een begripvolle en effectieve aanpak te garanderen. Enkele veelvoorkomende misvattingen:

Psychose is een teken van zwakte: Psychose is een ernstige geestelijke ziekte, net zoals diabetes of hartziekten. Het is geen teken van zwakte of karaktergebrek;
Mensen met psychose zijn gevaarlijk: Het overgrote deel van mensen met psychose is niet gevaarlijk. Agressie kan voorkomen, maar is vaak een gevolg van angst, verwarring of de symptomen zelf.
Psychose is ongeneeslijk: Hoewel er geen genezing is, kan de aandoening met de juiste behandeling effectief beheerst worden, waardoor mensen een volwaardig leven kunnen leiden.
Psychose is veroorzaakt door slechte opvoeding of trauma: Hoewel trauma en stress een rol kunnen spelen bij het ontstaan van psychose, is het niet de enige oorzaak. Er spelen ook genetische en biologische factoren een rol.

Het helpen van iemand met een psychose vereist een holistische aanpak, die zowel de acute crisis als de langetermijnbehandeling omvat. Door middel van begrip, geduld, professionele hulp en een sterk ondersteunend netwerk, kan iemand met een psychose hopen op herstel en een betekenisvol leven.

Labels: #Psychose