Crisis? Zo Vindt U Direct Psychologische Hulp

Psychische problemen kunnen plotseling opkomen en een overweldigend gevoel van onmacht veroorzaken. Net zoals bij fysieke noodsituaties, is snelle en adequate eerste hulp cruciaal. Deze handleiding biedt praktische stappen en informatie om direct te handelen in situaties van psychische nood, en benadrukt het belang van professionele hulp.

Wat is Psychische Eerste Hulp?

Psychische Eerste Hulp (PEH) is de onmiddellijke ondersteuning die wordt geboden aan iemand die psychisch lijdt. Het doel is het verminderen van direct leed, het stabiliseren van de situatie en het faciliteren van toegang tot verdere professionele hulp. Het isgeen vervanging voor professionele behandeling, maar een eerste stap om iemand door een acute crisis te helpen.

Wanneer is Psychische Eerste Hulp Noodzakelijk?

PEH is relevant in situaties waarin iemand:

Een paniekaanval heeft.
Suïcidale gedachten of plannen uit.
Een psychotische episode ervaart (verlies van realiteitszin).
Extreem angstig, overstuur of gedesoriënteerd is.
Zichzelf of anderen in gevaar brengt.
Een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt.

Stappenplan voor Psychische Eerste Hulp

1. Benader de Persoon Rustig en Respectvol

Begin door de persoon rustig te benaderen en uzelf voor te stellen. Gebruik een kalme en vriendelijke toon. Vermijd plotselinge bewegingen en respecteer de persoonlijke ruimte. Vraag of de persoon hulp wil en leg uit dat u er bent om te helpen.

2. Luister Actief en Empathisch

Het allerbelangrijkste is luisteren. Laat de persoon vertellen wat er aan de hand is zonder te onderbreken of te oordelen. Toon empathie door te laten zien dat u begrijpt dat de persoon het moeilijk heeft. Zeg dingen als "Ik kan me voorstellen dat dit moeilijk is" of "Het spijt me dat je je zo voelt". Vermijd het geven van advies of het bagatelliseren van de gevoelens.

3. Beoordeel de Veiligheid

Beoordeel of de persoon een direct gevaar vormt voor zichzelf of anderen.Vraag direct naar suïcidale gedachten: "Denk je erover na om jezelf iets aan te doen?" of "Heb je plannen om jezelf te verwonden?". Directe vragen verhogen het risico niet, maar kunnen juist opluchting brengen. Als er een direct risico is, neem dan onmiddellijk contact op met de hulpdiensten (112).

4. Bied Praktische Hulp

Vraag wat de persoon nodig heeft. Misschien wil de persoon gewoon even rustig zitten en praten, of heeft hij/zij behoefte aan water of een deken. Help de persoon om te kalmeren door bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen te doen (langzaam in- en uitademen). Verwijder indien mogelijk prikkels die de angst of spanning verhogen (harde geluiden, drukte). Bied een veilige en rustige omgeving.

5. Bied Steun en Hoop

Laat de persoon weten dat hij/zij er niet alleen voor staat en dat er hulp beschikbaar is. Benadruk dat psychische problemen behandelbaar zijn en dat het beter kan worden. Vermijd valse geruststelling ("Het komt allemaal wel goed"), maar focus op de mogelijkheid van verbetering met de juiste hulp.

6. Zoek Professionele Hulp

PEH is een tijdelijke maatregel. Het is essentieel om professionele hulp te zoeken voor de persoon. Stimuleer de persoon om contact op te nemen met de huisarts, een psycholoog, een psychiater of een crisisdienst. Indien nodig, help de persoon om contact op te nemen of bel zelf (met toestemming) de hulpdiensten. Geef informatie over beschikbare hulpbronnen (zie hieronder).

Valstrikken en Misvattingen bij Psychische Eerste Hulp

Het is belangrijk om bepaalde valstrikken en misvattingen te vermijden bij het verlenen van psychische eerste hulp:

Oordelen of bagatelliseren: Vermijd opmerkingen als "Stel je niet zo aan" of "Iedereen heeft wel eens een slechte dag". Dit kan de persoon het gevoel geven dat zijn/haar problemen niet serieus worden genomen.
Advies geven zonder te vragen: Ongevraagd advies kan contraproductief zijn. Focus in eerste instantie op luisteren en empathie.
Proberen de problemen op te lossen: PEH is niet bedoeld om de problemen van de persoon op te lossen, maar om acute nood te verlichten en de weg naar professionele hulp te faciliteren.
Beloven wat je niet kunt waarmaken: Vermijd beloften als "Ik zorg ervoor dat alles goed komt". Wees eerlijk over wat je wel en niet kunt doen.
Jezelf in gevaar brengen: Zorg altijd voor je eigen veiligheid. Als de situatie onveilig is, bel dan de hulpdiensten en wacht op hun komst.
Denken dat je het allemaal zelf kunt oplossen: PEH is een eerste stap, geen vervanging voor professionele hulp. Het is belangrijk om de persoon door te verwijzen naar de juiste instanties.

Hulpbronnen voor Psychische Ondersteuning in Nederland

Er zijn diverse organisaties en instanties in Nederland die psychische ondersteuning bieden:

Huisarts: De eerste lijn van zorg. De huisarts kan doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater.
113 Zelfmoordpreventie: 24/7 bereikbaar via telefoon (113 of 0800-0113) en chat (113.nl). Biedt directe hulp bij suïcidale gedachten.
De Luisterlijn: 24/7 bereikbaar via telefoon (0900-0767). Biedt een luisterend oor en steun bij psychische problemen.
MIND Korrelatie: Bereikbaar via telefoon (0900-1450) en chat (mindkorrelatie.nl). Biedt anonieme psychische hulp en advies.
Stichting Slachtofferhulp Nederland: Biedt ondersteuning aan slachtoffers van traumatische gebeurtenissen.
GGZ instellingen: Bieden specialistische psychische zorg. Zoek op internet naar GGZ instellingen in uw regio.
Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD): Biedt diverse vormen van psychische ondersteuning, vaak in samenwerking met andere organisaties.

Het Belang van Preventie

Naast het bieden van psychische eerste hulp in crisissituaties, is het van groot belang om aandacht te besteden aan preventie. Dit omvat het bevorderen van psychische gezondheid, het verminderen van stigma rond psychische problemen en het vroegtijdig signaleren van problemen. Denk hierbij aan:

Open communicatie: Creëer een omgeving waarin mensen zich veilig voelen om over hun gevoelens te praten.
Zelfzorg: Moedig mensen aan om goed voor zichzelf te zorgen (gezonde voeding, voldoende slaap, beweging, ontspanning).
Sociale contacten: Onderhoud sociale contacten en voorkom sociaal isolement.
Stressmanagement: Leer manieren om stress te hanteren (bijvoorbeeld mindfulness, yoga, meditatie).
Vroegtijdige signalering: Let op signalen van psychische problemen bij jezelf en anderen (veranderingen in gedrag, stemming, slaap, eetlust).

Conclusie

Psychische problemen zijn een realiteit en vereisen serieuze aandacht. Psychische Eerste Hulp is een waardevolle vaardigheid die iedereen kan leren om anderen te helpen in tijden van nood. Door rustig te benaderen, actief te luisteren, de veiligheid te beoordelen, praktische hulp te bieden, steun en hoop te geven en professionele hulp te zoeken, kunnen we een verschil maken in het leven van mensen die psychisch lijden. Onthoud dat PEH een eerste stap is, en dat professionele behandeling essentieel is voor herstel en welzijn.

Labels: #Psycholoog