top of page

Depressie Begrijpen: De DSM Criteria Uitgelegd

Inleiding: Van Individuele Symptomen tot Diagnostische Criteria

De diagnose depressie is complex. Wat begint met een gevoel van somberheid of verlies van interesse kan uitmonden in een ernstige, invaliderende aandoening. Deze gids biedt een diepgaande duik in de diagnostiek van depressie, zoals beschreven in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), met de nadruk op het begrijpen van de criteria en de nuances die hierbij komen kijken. We beginnen met concrete voorbeelden van depressieve symptomen en werken toe naar een breder begrip van de diagnostische processen en de verschillende vormen van depressie. Het doel is om een helder en volledig beeld te schetsen, zowel voor leken als voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg. We zullen de valkuilen van misinterpretatie en oversimplificatie bespreken, en de belangrijkheid benadrukken van een holistische benadering.

Casus 1: De Student

Stel je voor: Anna, een 22-jarige studente, voelt zich al weken somber en moe. Ze heeft moeite met concentreren tijdens colleges en vermijdt sociale contacten. Ze slaapt slecht, heeft geen eetlust en voelt zich waardeloos. Haar toekomstperspectief lijkt somber. Dit zijn specifieke symptomen die bijdragen aan een mogelijke diagnose. Maar alleen deze symptomen zijn niet voldoende. We moeten de duur, de intensiteit en de impact op haar functioneren analyseren om een diagnose te kunnen stellen.

Casus 2: De Werknemer

Jan, een 45-jarige werknemer, ervaart een constante druk op zijn werk. Hij voelt zich overwerkt en machteloos. Hij heeft last van slapeloosheid, prikkelbaarheid en schuldgevoelens. Hij heeft zijn interesse in zijn hobby’s verloren en trekt zich terug uit sociale situaties. Ook hier zien we symptomen die consistent zijn met een depressie, maar een zorgvuldige diagnostische procedure is cruciaal. De context, de duur en de ernst van de symptomen moeten worden overwogen.

DSM-Criteria voor een Major Depressieve Episode

De DSM-5 beschrijft specifieke criteria voor het diagnosticeren van een major depressieve episode. Het is essentieel om te begrijpen dat een diagnose niet op basis van één symptoom wordt gesteld. Er moet sprake zijn van een combinatie van symptomen die gedurende een bepaalde periode aanwezig zijn en een significante verstoring in het dagelijks leven veroorzaken.

  • Vijf (of meer) van de volgende symptomen zijn gedurende dezelfde periode van twee weken aanwezig en vertegenwoordigen een verandering ten opzichte van het vorige functioneren; ten minste één van de symptomen is (1) of (2):
    1. Depressieve stemming gedurende het grootste deel van de dag, bijna elke dag, zoals gerapporteerd door de betrokkene (bijvoorbeeld, voelt zich verdrietig of leeg) of zoals waargenomen door anderen (bijvoorbeeld, lijkt verdrietig).
    2. Duidelijk verminderde interesse of plezier in alle, of bijna alle, activiteiten gedurende het grootste deel van de dag, bijna elke dag (als gerapporteerd door de betrokkene of waargenomen door anderen).
    3. Significante gewichtsverandering (zonder dieet) of verandering in eetlust (bijvoorbeeld, significante gewichtstoename of afname, of toename of afname van eetlust) bijna elke dag.
    4. Insomnia of hypersomnia bijna elke dag.
    5. Psychomotorische agitatie of vertraging bijna elke dag (waarneembaar door anderen, niet louter subjectief gevoel van rusteloosheid of vertraging).
    6. Vermoeidheid of verlies van energie bijna elke dag.
    7. Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens (die kunnen psychotisch zijn) bijna elke dag (niet louter zelfverwijt of schuldgevoel over het ziek zijn).
    8. Verminderd vermogen tot denken of concentreren, of besluiteloosheid, bijna elke dag (als gerapporteerd door de betrokkene of waargenomen door anderen).
    9. Terugkerende gedachten aan de dood (niet alleen angst voor de dood), suïcidale ideatie zonder specifiek plan, een suïcidepoging of een specifiek plan voor een suïcide.

Differentiële Diagnostiek: Andere Mogelijke Oorzaken Uitsluiten

Het is cruciaal om andere aandoeningen uit te sluiten die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals een bipolaire stoornis, angststoornissen, schildklieraandoeningen, of medische condities. Een grondig lichamelijk onderzoek en een uitgebreide anamnese zijn hierbij essentieel. De differentiële diagnostiek vereist expertise en ervaring.

De Rol van de Context en de ernst

De DSM-criteria geven een framework, maar de context is van cruciaal belang. De ernst van de depressie wordt beoordeeld aan de hand van de duur, de intensiteit van de symptomen en de impact op het dagelijks leven. Een milde depressie kan met therapie beheersbaar zijn, terwijl een ernstige depressie mogelijk hospitalisatie vereist.

Behandeling en Prognose

De behandeling van een depressie kan bestaan uit psychotherapie (zoals cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke therapie), medicatie (antidepressiva), of een combinatie van beide. De prognose hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van de depressie, de vroegtijdigheid van de behandeling en de medewerking van de patiënt. Een goede therapeutische relatie is essentieel voor een succesvolle behandeling.

Conclusie: Een Holistische Benadering

De diagnostiek van depressie volgens de DSM is een complex proces dat meer omvat dan het simpelweg afvinken van criteria. Een holistische benadering, rekening houdend met de individuele context, de ernst van de symptomen, en het uitsluiten van andere aandoeningen, is essentieel voor een accurate diagnose en een effectieve behandeling. Deze gids heeft geprobeerd een overzicht te geven van de belangrijkste aspecten, maar het is van groot belang om bij verdacht van een depressie professionele hulp te zoeken.

Labels: #Depressie

Gerelateerde artikelen:

bottom of page