top of page

Oogcontact bij autisme: Begrijp de uitdagingen en bevorder effectieve communicatie

Het wegdraaien van de ogen is een gedrag dat soms wordt waargenomen bij mensen met autisme; Hoewel het niet specifiek is voor autisme (het kan ook voorkomen bij mensen zonder autisme), kan het een indicatie zijn van bepaalde onderliggende oorzaken die vaker voorkomen bij mensen met een autismespectrumstoornis (ASS). Dit artikel onderzoekt de mogelijke betekenissen van dit gedrag, de onderliggende mechanismen, en strategieën om ermee om te gaan.

Specifieke Situaties en Voorbeelden

Laten we beginnen met concrete voorbeelden van situaties waarin iemand met autisme de ogen kan wegdraaien:

  • Overstimulatie: Een kind bevindt zich in een drukke, lawaaierige omgeving (bijvoorbeeld een supermarkt). De hoeveelheid sensorische input (geluiden, licht, bewegingen) is overweldigend. Het wegdraaien van de ogen kan een poging zijn om deze input te verminderen en zich af te sluiten.
  • Vermijden van oogcontact: Een tiener wordt aangesproken over een moeilijk onderwerp (bijvoorbeeld schoolprestaties). Het wegdraaien van de ogen kan een manier zijn om de intense blik van de gesprekspartner te vermijden, wat als bedreigend of ongemakkelijk wordt ervaren.
  • Concentratie: Een volwassene probeert een complexe taak uit te voeren (bijvoorbeeld een ingewikkelde wiskundige vergelijking oplossen). Het wegdraaien van de ogen kan helpen om externe afleiding te minimaliseren en de focus te verbeteren.
  • Cognitieve overbelasting: Iemand wordt gevraagd om snel te schakelen tussen verschillende taken of om complexe instructies te volgen. Het wegdraaien van de ogen kan een teken zijn van cognitieve overbelasting en een poging om de informatie te verwerken.
  • Communicatieve uitdagingen: Iemand begrijpt een vraag niet of weet niet hoe te reageren. Het wegdraaien van de ogen kan een non-verbale manier zijn om aan te geven dat er communicatieve ondersteuning nodig is.

Mogelijke Betekenissen en Onderliggende Oorzaken

1. Sensorische Overbelasting

Mensen met autisme ervaren vaak een verhoogde gevoeligheid voor sensorische input. Dit betekent dat geluiden, licht, geuren, aanrakingen en smaken intenser worden waargenomen dan bij neurotypische personen. Het wegdraaien van de ogen kan een manier zijn om deze overweldigende sensorische input te verminderen. Door de visuele input te verminderen, kunnen ze zich beter concentreren op andere zintuigen of proberen de interne chaos te beheersen.

2. Vermijden van Oogcontact

Oogcontact kan voor sommige mensen met autisme ongemakkelijk of zelfs pijnlijk zijn. Dit kan te wijten zijn aan de intense emotionele lading die aan oogcontact wordt gekoppeld, of aan de moeite om de non-verbale signalen die via de ogen worden gecommuniceerd te interpreteren. Het vermijden van oogcontact, inclusief het wegdraaien van de ogen, kan een manier zijn om dit ongemak te vermijden.

3. Moeite met Sociale Interactie

Autisme wordt gekenmerkt door uitdagingen in de sociale interactie en communicatie. Het wegdraaien van de ogen kan een symptoom zijn van deze moeilijkheden. Het kan een manier zijn om een situatie te vermijden die als sociaal stressvol wordt ervaren, of om aan te geven dat iemand niet weet hoe te reageren in een bepaalde sociale context.

4. Concentratie en Focus

Paradoxaal genoeg kan het wegdraaien van de ogen ook een manier zijn om de concentratie te verbeteren. Door visuele afleiding te verminderen, kan iemand zich beter richten op de taak die voorhanden is. Dit is vooral relevant bij complexe taken die veel cognitieve inspanning vereisen.

5. Cognitieve Overbelasting

Mensen met autisme kunnen sneller cognitief overbelast raken dan neurotypische personen. Dit kan te wijten zijn aan de complexiteit van het verwerken van informatie of aan de moeite om te schakelen tussen verschillende taken. Het wegdraaien van de ogen kan een teken zijn van deze cognitieve overbelasting en een poging om de informatie te verwerken of te verminderen.

6. Communicatieve Nood

Soms is het wegdraaien van de ogen een non-verbale manier om aan te geven dat er communicatieve ondersteuning nodig is. Iemand begrijpt misschien een vraag niet, weet niet hoe te reageren, of heeft moeite om zijn gedachten te verwoorden. Het wegdraaien van de ogen kan een signaal zijn aan anderen om hulp te bieden.

Hoe Ga Je Ermee Om? Strategieën en Aanpakken

De aanpak voor het omgaan met het wegdraaien van de ogen bij mensen met autisme hangt af van de onderliggende oorzaak. Het is essentieel om de context te begrijpen waarin het gedrag zich voordoet en om de individuele behoeften van de persoon te respecteren.

1. Identificeer de Trigger

De eerste stap is om te proberen de trigger voor het gedrag te identificeren. Wanneer gebeurt het? Wat gebeurde er vlak daarvoor? Zijn er bepaalde situaties, omgevingen of personen die het gedrag uitlokken? Het bijhouden van een dagboek of het observeren van het gedrag in verschillende contexten kan helpen om patronen te ontdekken.

2. Verminder Sensorische Overbelasting

Als sensorische overbelasting een belangrijke factor is, probeer dan de omgeving aan te passen om de hoeveelheid sensorische input te verminderen. Dit kan betekenen:

  • Het verminderen van lawaai (bijvoorbeeld door het gebruik van noise-cancelling headphones).
  • Het dimmen van fel licht.
  • Het vermijden van drukke, lawaaierige plaatsen.
  • Het aanbieden van een rustige, veilige plek waar iemand zich kan terugtrekken.

3. Respecteer de Behoefte aan Vermijden van Oogcontact

Forceer iemand niet om oogcontact te maken als dit ongemakkelijk is; Respecteer de behoefte aan vermijding en zoek naar alternatieve manieren om te communiceren. Bijvoorbeeld, focus op het luisteren naar de woorden en de toon van de stem, in plaats van te eisen dat er oogcontact wordt gemaakt.

4. Verbeter Sociale Vaardigheden

Sociale vaardigheidstraining kan nuttig zijn om mensen met autisme te helpen om beter te navigeren in sociale situaties. Dit kan inhouden:

  • Het leren van sociale scripts.
  • Het oefenen van rollenspellen.
  • Het leren herkennen van non-verbale signalen.
  • Het ontwikkelen van strategieën om om te gaan met sociale stress.

5. Bied Cognitieve Ondersteuning

Als cognitieve overbelasting een probleem is, bied dan ondersteuning om de cognitieve belasting te verminderen. Dit kan betekenen:

  • Het opdelen van taken in kleinere, behapbare stappen.
  • Het geven van duidelijke, concrete instructies.
  • Het bieden van extra tijd om informatie te verwerken.
  • Het vermijden van multitasking.

6. Verbeter de Communicatie

Als het wegdraaien van de ogen een teken is van communicatieve nood, probeer dan de communicatie te verbeteren. Dit kan betekenen:

  • Het stellen van duidelijke, eenvoudige vragen.
  • Het gebruik van visuele hulpmiddelen (bijvoorbeeld pictogrammen of foto's).
  • Het aanbieden van alternatieve manieren om te communiceren (bijvoorbeeld via een tablet of een spraakcomputer).
  • Het geduldig luisteren en proberen te begrijpen wat de persoon probeert te communiceren.

7. Creëer een Veilige en Ondersteunende Omgeving

Het is cruciaal om een omgeving te creëren waarin mensen met autisme zich veilig en ondersteund voelen. Dit betekent:

  • Het bieden van begrip en acceptatie.
  • Het vermijden van oordelen en kritiek.
  • Het aanmoedigen van open communicatie.
  • Het bieden van consistentie en voorspelbaarheid.

8. Professionele Hulp

In sommige gevallen kan professionele hulp nodig zijn. Een psycholoog, orthopedagoog of gedragstherapeut kan helpen om de onderliggende oorzaken van het gedrag te identificeren en om effectieve strategieën te ontwikkelen.

Conclusie

Het wegdraaien van de ogen bij mensen met autisme is een complex gedrag dat verschillende oorzaken kan hebben. Het is essentieel om de context te begrijpen waarin het gedrag zich voordoet en om de individuele behoeften van de persoon te respecteren. Door de triggers te identificeren, de omgeving aan te passen, sociale vaardigheden te verbeteren, cognitieve ondersteuning te bieden, de communicatie te verbeteren en een veilige en ondersteunende omgeving te creëren, kan men helpen om dit gedrag te verminderen en het welzijn van mensen met autisme te verbeteren. Het is belangrijk om te onthouden dat autisme een spectrum is en dat elke persoon uniek is. Wat voor de ene persoon werkt, werkt misschien niet voor de andere. Experimenteer met verschillende strategieën en wees geduldig en ondersteunend.

Verder Onderzoek en Bronnen

Voor meer informatie over autisme en gerelateerde onderwerpen, raadpleeg de volgende bronnen:

Labels: #Autism

Gerelateerde artikelen:

bottom of page