top of page

ACT: Verbeter je Leven met Acceptance and Commitment Therapy

Een Diepgaande Duik in de Wereld van ACT

Acceptance and Commitment Therapy (ACT), of in het Nederlands: Acceptatie en Commitment Therapie, is een vorm van cognitieve gedragstherapie (CGT) die zich onderscheidt van traditionele CGT door haar benadering van onaangename gedachten en gevoelens. In plaats van deze te proberen te veranderen of te elimineren, leert ACT je om ze te accepteren als onderdeel van de menselijke ervaring en je te concentreren op het leven van een betekenisvol leven, ondanks deze uitdagingen. Laten we beginnen met een specifiek voorbeeld, en vervolgens de algemene principes van ACT verkennen.

Casus: Angst voor Spinnen

Stel je voor: Jantje heeft een intense angst voor spinnen (arachnofobie). Traditionele CGT zou zich richten op het identificeren en uitdagen van Jantjes negatieve gedachten over spinnen ("Spinnen zijn gevaarlijk!", "Ik zal doodgaan als ik een spin zie!"). ACT daarentegen zou Jantje leren om zijn angst te accepteren als een gevoel, zonder ertegen te vechten. De therapie zou zich richten op het identificeren van Jantjes waarden (bijvoorbeeld: vrij in de natuur kunnen wandelen, een ontspannen leven leiden) en het ontwikkelen van acties die in lijn zijn met deze waarden, ondanks de angst voor spinnen. Dit zou kunnen betekenen dat Jantje geleidelijk blootstelling aan spinnen ondergaat, niet om de angst te elimineren, maar om zijn waarden te realiseren. De focus ligt op *wat* Jantje wil bereiken in zijn leven, niet op het *vermijden* van zijn angst.

De Kernprincipes van ACT

ACT is gebaseerd op zes kernprocessen, die elk een belangrijke rol spelen in het helpen van mensen om een betekenisvol leven te leiden, ondanks moeilijkheden:

  1. Acceptatie: Het leren accepteren van onaangename gedachten en gevoelens zonder ertegen te vechten. Dit betekent niet dat je ze goedkeurt, maar dat je ze erkent als onderdeel van de menselijke ervaring.
  2. Cognitieve Defusie: Het leren loskomen van je gedachten. Gedachten zijn niet feiten, maar slechts woorden en beelden. ACT leert je om je gedachten te observeren zonder je ermee te identificeren.
  3. Zelf-als-proces: Het ontwikkelen van een gevoel van zelfacceptatie, los van je gedachten, gevoelens en ervaringen. Je bent meer dan je gedachten; je bent een waarnemer van je ervaringen.
  4. Presenteren: Het leren focussen op het hier en nu, in plaats van je vast te klampen aan het verleden of je zorgen te maken over de toekomst.
  5. Waarden: Het identificeren van je persoonlijke waarden en het stellen van doelen die in lijn zijn met deze waarden.
  6. Toegewijde Actie: Het nemen van concrete stappen om je waarden te realiseren, ondanks je angsten en twijfels.

Hoe Werkt ACT in de Praktijk?

ACT gebruikt diverse technieken om deze zes kernprocessen te bevorderen. Enkele voorbeelden zijn:

  • Metaforen: Het gebruik van metaforen om abstracte concepten te verduidelijken en nieuwe perspectieven te bieden.
  • Experiëntiële oefeningen: Oefeningen die je helpen om je gedachten en gevoelens te observeren zonder ermee te identificeren.
  • Waarden-clarificatie oefeningen: Oefeningen die je helpen om je persoonlijke waarden te identificeren en te prioriteren.
  • Gedragsactivatie: Het plannen en uitvoeren van concrete stappen om je waarden te realiseren.
  • Blootstellingsoefeningen: Geleidelijke blootstelling aan angstaanjagende situaties, niet om de angst te elimineren, maar om je waarden te realiseren.

Vergelijking met Traditionele CGT

Terwijl traditionele CGT zich vaak richt op het veranderen van disfunctionele gedachten en gedragingen, benadrukt ACT acceptatie en het stellen van doelen in lijn met je waarden. Beide therapievormen kunnen effectief zijn, maar hun benadering verschilt aanzienlijk. ACT kan bijzonder nuttig zijn bij chronische problemen, waar het veranderen van gedachten en gevoelens moeilijk of onmogelijk is.

Kritiek op ACT

Hoewel ACT veel positieve resultaten laat zien, is er ook kritiek. Sommige critici vinden dat de nadruk op acceptatie kan leiden tot passiviteit en dat het minder effectief is bij ernstige psychische stoornissen. Anderzijds, wordt de focus op waarden en actie gezien als een belangrijke aanvulling op traditionele CGT-methoden.

ACT voor Verschillende Doelgroepen

ACT kan worden toegepast op een breed scala aan psychische problemen, waaronder angststoornissen, depressie, obsessief-compulsieve stoornis (OCD), posttraumatische stressstoornis (PTSS) en verslaving. De aanpak wordt aangepast aan de specifieke behoeften en mogelijkheden van de cliënt, ongeacht hun achtergrond of ervaringsniveau.

Conclusie

ACT is een krachtige en flexibele therapievorm die mensen kan helpen om een betekenisvol leven te leiden, ondanks hun uitdagingen. Door acceptatie, cognitieve defusie en toegewijde actie te combineren, biedt ACT een unieke en effectieve aanpak voor het omgaan met psychische problemen. Het is belangrijk om te onthouden dat ACT geen quick fix is, maar een proces van zelfontdekking en groei dat tijd en inzet vereist. De effectiviteit hangt af van de betrokkenheid van de cliënt en de expertise van de therapeut. Het is echter een benadering die steeds meer aan populariteit wint, en terecht, gezien de focus op het creëren van een zinvol leven, los van de aanwezigheid van psychische klachten.

Labels: #Cognitieve #Gedragstherapie

Gerelateerde artikelen:

bottom of page